Waterland is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

De gemeente Waterland maakt deel uit van de Plusregio Stadsregio Amsterdam.

Het huidige Waterlandse landschap komt voort uit ontginning van stukken veen. Dat gebied liep van West-Friesland tot aan het Gooi. Omstreeks het jaar 1000 na Chr. is de eigenlijke ontginning van Waterland begonnen. Langs veenstroompjes en veelal op de hoogste veenbulten begon men dorpen te stichten, waarbij het water meestal werd uitgediept. Met de gewonnen grond werden dan de oevers opgehoogd en werden huizen gebouwd. In de vroege middeleeuwen liep er een hoofdrivier 'De Waterlandse Die', van Amsterdam naar Monnickendam.

De gemeente Waterland is op 1 januari 1991 ontstaan door samenvoeging van de opgeheven gemeenten Broek in Waterland, Marken en Monnickendam en delen van de vroegere gemeenten Ilpendam, Katwoude en Landsmeer. Een groot deel van Waterland maakt deel uit van het veenweidegebied. Het vormt een ecologisch kerngebied, dat ook internationaal van grote betekenis is.