Ouder-Amstel is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.
De gemeente Ouder-Amstel ligt ingeklemd tussen Amstelveen en Amsterdam Zuidoost. Verder grenst de gemeente in het oosten aan Diemen, in het noorden aan Amsterdam (Watergraafsmeer), in het zuidoosten aan Abcoude, en in het zuiden aan Stokkelaarsbrug, Vinkeveen en Waverveen, alle vier behorend tot de gemeente De Ronde Venen. Historisch is Ouder-Amstel het deel van Amstelland aan de rechteroever van de Amstel en Amstelveen aan de linkeroever (Nieuwer-Amstel). Uitzondering was een klein gedeelte van Nieuwer Amstel dat op de rechteroever lag. Tot 1896 behoorde een smalle strook grond ten zuiden van de huidige Amsterdamse Grensstraat en ten noorden van de toenmalige gemeente Watergraafsmeer tot de gemeente Nieuwer Amstel.
Geschiedenis
De geschiedenis van Ouder-Amstel gaat terug tot in de Middeleeuwen. Ouderkerk is zo?n tweehonderd jaar ouder dan Amsterdam. Tot aan de 14e eeuw was Ouderkerk het bestuurscentrum van Amstelland. Evenals Ouderkerk behoorden Duivendrecht en Waver vroeger bij Utrecht en niet bij Holland. De bisschop van Utrecht verleende concessies aan mensen die het veenmoeras in Amstelland wilden ontwikkelen.
De bisschop van Utrecht wilde zo rond het jaar 1000 het woeste veengebied omzetten in landbouwgrond. Die was nodig, omdat de bevolking in het Stichtse toenam en meer mensen moesten worden gevoed. De eerste bewoners van het gebied dat later Ouder- Amstel ging heten, bevonden zich in een drassig veengebied, doorsneden door rivieren en riviertjes. Het veen stak meters boven de waterlopen uit. Om het gebied bewoonbaar te maken was een goede afwatering nodig. Daartoe groef men sloten in het veen, loodrecht op de oevers. Zo ontstond Duivendrecht langs de Amstel, Ouderkerk langs Amstel en Bullewijk en Waver langs de Oude Waver. De nieuw ontgonnen gronden werden vooral gebruikt voor graanteelt. Veen in gedroogde vorm is turf, een goede brandstof. Daarom werd het veen ook afgegraven. Door ontwatering en afgraving kwam het veen steeds lager te liggen en waren dijken nodig. Door de bodemdaling werd akkerbouw steeds moeilijker en maakte ze plaats voor veeteelt.
De niet-verveende polders hebben hun maaiveld iets beneden NAP, de uitgeveende polders liggen nog lager. Onze niet-verveende polders zijn Polder de Ronde Hoep en de Groot- en Klein Duivendrechtse polders. De uitgeveende zijn de Holendrechter polder, Polder de Nieuwe Bullewijk en de Veenderij de Toekomst. Op den duur was dus bemaling met, steeds meer, windmolentjes noodzakelijk. Daardoor daalt de bodem zodanig dat er grotere windmolens geplaatst moesten worden om de polder droog te houden. Die werden steeds verder aangepast en verbeterd, totdat windkracht niet meer voldeed. Stoom-, diesel- en elektrische gemalen namen het werk over, een eindeloos proces, waarbij oorzaak en remedie van de kwaal dezelfde zijn. Van de grote windmolens die voor de bemaling zorgden is er nog maar een over: De Zwaan, die de Klein Duivendrechtse polder bemaalde. Deze molen is niet meer in functie, en is net als alle andere, vervangen door een gemaal.
In de loop der eeuwen werd de invloed van Amsterdam steeds groter. Vanaf 1731 benoemde Amsterdam eigen regenten in Ouder-Amstel, tijdens de Bataafse republiek kwam daar in 1798 een einde aan en werd Ouder-Amstel zelfstandig. Het grondgebied van de gemeente Ouder-Amstel werd kleiner door de expansie van Amsterdam op de oostoever van de Amstel.
Voor meer informatie over de geschiedenis van Ouder-Amstel o.a.:
Ouder-Amstel, de oostkant van de Amstel in de stroom van de tijd, P. van Schaik, Uitg. Historische Werkgroep Wolfgerus van Aemstel, 2007.
