Inhoud

Diemen is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

Binnen de gemeentegrenzen liggen naast Diemen en Oud-Diemen ook nog de buurtschappen Over-Diemen en Stammerdijk. Aan de noordzijde van de gemeente ligt het IJmeer. Diemen grenst in het noorden aan de gemeente Amsterdam (Watergraafsmeer), in het zuiden aan het tot Amsterdam Zuidoost behorende dorp Driemond, in het oosten aan Muiden en in het westen aan het tot Ouder-Amstel behorende dorp Duivendrecht.

Diemen ontleent zijn naam aan het riviertje de Diem, dat in de middeleeuwen een verbinding vormde tussen de Bijlmermeer, de Gaasp en de Zuiderzee. Zo'n duizend jaar geleden werd het veenweidegebied ontgonnen en streken de eerste bewoners neer. Waarschijnlijk waren zij afkomstig uit de omgeving van Utrecht.

Uit opgravingen is gebleken dat er vanaf de 11e eeuw bewoning was nabij de Diem. De oudste vermelding dateert van 1033, en daarmee is Diemen een van de eerste nederzettingen in deze omgeving en zo'n twee eeuwen ouder dan Amsterdam. In de 13e eeuw werd de Diem afgedamd met de Diemerdam in de Diemerzeedijk.

Te Oud-Diemen leefden de bewoners op een circa drie meter hoge terp, nabij de huidige nieuwbouwwijk Diemen-Noord, waar een houten kerk en huizen stonden. Restanten van een stenen kerk uit de 15e eeuw zijn bij archeologische opgravingen teruggevonden. De funderingen van de kerk op de begraafplaats 'Gedenk te Sterven' zijn weer zichtbaar gemaakt.

In de 17e eeuw was Oud-Diemen de kern, en de bewoners leefden hoofdzakelijk van de landbouw. In deze eeuw is dit dorpje diverse keren door Rembrandt in etsen en tekeningen vereeuwigd. Na de aanleg van de Muidertrekvaart en Weespertrekvaart in 1638 en 1640 verplaatste het centrum van de gemeente zich naar de Diemerbrug, bij de huidige Hartveldseweg.

In de nieuwe nederzetting Diemerbrug werden in de 18e en 19e eeuw kerken, winkels, bedrijven, scholen en woningen gebouwd. De smederij aan de Ouddiemerlaan uit 1749, de gerestaureerde Schuilkerk De Hoop uit 1787 en het voormalige raadhuis aan de Hartveldseweg uit 1882 zijn nog tastbare herinneringen uit die tijd. De r.-k. kerk Sint Petrusbanden aan de Hartveldeseweg dateert uit 1910.

Tot 1896 behoorde ook de buurtschap Outersdorp bij Diemen, dat lag op de plaats van het huidige Amsterdamse Flevopark, maar werd geannexeerd door Amsterdam voor de bouw van de Indische Buurt waarbij de buurtschap verdween.

Vanaf halverwege de 20e eeuw begon Diemen sterk te groeien als forensengemeente van Amsterdam. De sindsdien gebouwde nieuwbouwwijken hebben het karakter van het oude agrarische dorp veranderd in een moderne buitenwijk. De oude dorpen groeiden aaneen en voorts verrezen Diemen-Noord en Diemen-Zuid. Diemen heeft zich weten te handhaven als zelfstandige gemeente ingeklemd tussen Amsterdam-Watergraafsmeer, Duivendrecht en Amsterdam-Zuidoost.

Diemen wordt doorsneden door het Amsterdam-Rijnkanaal en door de oude rivier de Diem. De Diem bestaat uit drie delen, Eerste Diem van de Weespertrekvaart tot de spoorbaan, Tweede Diem vanaf de A1 tot het Amsterdam-Rijnkanaal en Derde Diem vanaf het kanaal tot bij Fort Diemerdam.

Diemen bestaat uit vijf delen: Diemen-Noord, Oud-Diemen, Diemen-Centrum (vroeger Diemerbrug genoemd), Diemen-Zuid en het buitengebied. Het bewoonde deel van Diemen ligt vrijwel volledig ten zuiden van het Amsterdam-Rijnkanaal en ten westen van de Diem. Het buitengebied ten oosten en zuiden van de Diem heet Over-Diemen, aan beide kanten van het kanaal.

Het 'Diemer Festijn' is een jaarlijks terugkerend meerdaags festival in het centrum van Diemen. Er is een kermis en een kramenmarkt, en in een feesttent zijn optredens van Nederlandstalige artiesten. Het festijn bestaat sinds 1983 en vindt plaats in de eerste week van september.