Inhoud

Hendrik-Ido-Ambacht (plaatselijk dialect t Ambacht) is een dorp en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Hendrik-Ido-Ambacht ligt, behalve voor wat betreft de Crezéepolder, in de Zwijndrechtse Waard, een deel van IJsselmonde.

Hendrik-Ido-Ambacht grenst in het noorden aan de dode rivierarm het Waaltje en in het oosten aan de rivier de Noord. Buurgemeenten zijn Ridderkerk dat noordwestelijk en Zwijndrecht dat zuidwestelijk van Hendrik-Ido-Ambacht zijn gelegen alsmede Alblasserdam en Papendrecht die beide aan de andere kant van de Noord zijn gesitueerd.

Er zijn sinds 1939 een brug over de Noord en sinds 1991 een tunnel voor de A15 naar Alblasserdam. Het traject van de Betuweroute door Hendrik-Ido-Ambacht ligt ondergronds. Deze tunnel loopt door de nieuwbouwwijk De Volgerlanden, een wijk met 4700 woningen. Door deze wijk is het inwonertal van Hendrik-Ido-Ambacht bijna verdubbeld en gaat de bebouwde kom van Hendrik-Ido-Ambacht naadloos over in die van het naastliggende Zwijndrecht.

Tot 1855 heette de gemeente Hendrik-Ido-Schildmanskinderen-Ambacht en de Oostendam. De fusie met Sandelingen-Ambacht in dat jaar leverde de huidige gemeentenaam op, tevens de naam van het enige dorp binnen de gemeentegrenzen. Volgens het Genootschap Onze Taal heette de gemeente ooit Hendrik Ido Oostendam en Schildmanskinderen Ambacht, en misschien ook ooit Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderen-Groot-en-Klein-Sandelingen-Ambacht, dit zou dan de langste plaatsnaam van geheel Europa zijn geweest.

Deze bijzondere naam gaat terug op de oorsprong van de polder waarin het dorp ligt. In 1331 besloot de edelman Hendrik van Brederode om de Zwijndrechtse Waard te bedijken. De financiers van het project zouden in ruil daarvoor de positie van ambachtsheer voor een deel van de polder krijgen. Twee van de negen financiers waren Hendrik Ydo Wittens en zijn broer Schiltman Wittens, zoons van Witten Hendrik Yens die schepen van Gorinchem was.

De traditioneel belangrijkste tak van industrie voor de 'ambachters' was de scheepssloperij. Tegenwoordig ligt verreweg de meeste werkgelegenheid van inwoners buiten de gemeente.

Hendrik Ido Ambacht kent een groot aantal kerken. Opvallend zijn vooral de grote reformatorische kerken, onder meer een Gereformeerde Gemeente, een Gereformeerde Gemeente in Nederland en een Oud Gereformeerde Gemeente. De Petrakerk van de Gereformeerde Gemeente telt 1620 zitplaatsen, maar is te klein voor deze groeiende gemeente geworden.